کاوش موضوع سری زمانی
صفحه اصلی
سری زمانی
== تعریف سری زمانی ==
در علوم مختلف، به یک توالی یا دنباله از متغیرهای تصادفی که در فاصله های زمانی ثابت نمونه برداری شده باشند، اصطلاحاً سری زمانی یا پیشامد تصادفی در مقطع زمان میگویند. به عبارت دیگر منظور از یک سری زمانی مجموعهای از دادههای آماری است که در فواصل زمانی مساوی و منظمی جمعآوری شده باشند. روشهای آماری ای که این گونه دادههای آماری را مورد استفاده قرار میدهد مدل های تحلیل سری زمانی نامیده میشود. مانند فروش فصلی یک شرکت طی سه سال گذشته.
یک سری زمانی مجموعهٔ مشاهدات تصادفی ای است که بر اساس زمان مرتب شده باشند. مثالهای آن در اقتصاد و حتی رشتههای مهندسی دیده میشود.
دنبالهای از دادهها که در یک محدود زمانی جمعآوری شدهاند، یک سری زمانی را تشکیل میدهند. این دادهها تغییراتی که پدیده در طول زمان دچار شده را منعکس میکنند. بنابراین میتوانیم این مقدارها را یک بردار وابسته به زمان بدانیم. در این حالت اگر X یک بردار باشد، سری زمانی را میتوان به صورت زیر نشان داد؛ که در آن t، بیانگر زمان و X نیز یک متغیر تصادفی است.
طبق این تعریف زمان t=0 نیز قابل تعریف است. این لحظه میتواند زمان تولد یک پدیده یا هنگامی باشد که اولین اطلاعات در آن لحظه ثبت شده است. به این ترتیب (X(t متغیر تصادفی X را در زمان t نشان میدهد. مقدارهای مشاهده شده این متغیر تصادفی دارای ترتیبی هستند که زمان وقوع هر داده را نشان میدهند.
اگر متغیر تصادفی X، یک بعدی باشد، یعنی از بین ویژگیهای مختلف یک پدیده فقط از یکی ویژگی برای ایجاد مدل سری زمانی استفاده شود، مدل را «یک متغیره» (Univariate) مینامند. ولی اگر از چندین ویژگی برای ایجاد مدل سری زمانی استفاده شود، مدل سری زمانی را «چند متغیره» (Multivariate) میگویند. البته اگر علاوه بر زمان، مکان یا مختصات را (یا هر اطلاعاتی که مقدار دادهها به آن وابسته باشند) به مدل اضافه کنیم، وارد مبحث «آمار فضایی» (Spatial Statistic) خواهیم شد.... بیشتر در ویکی پدیا